Mikroflora jelitowa, czyli bakterie zamieszkujące przede wszystkim jelito grube człowieka (chociaż w wyższych partiach również występują, jednak w mniejszej ilości) pełnią ogromną, często decydującą rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Szacuje się, że ilość komórek bakterii jest 10-krotnie większa, niż ilość wszystkich ludzkich komórek, a ich różnorodność gatunkowa i wzajemne proporcje są ściśle związane m.in. z odpornością organizmu, perystaltyką jelit, produkcją witamin, a nawet samopoczuciem (jelita są mocno unerwione i mówi się czasem, że stanowią drugi mózg). Wiele czynników w życiu człowieka ma wpływ na skład mikroflory jelitowej, a przede wszystkim są to antybiotyki (zwłaszcza, gdy są nadużywane) i inne leki, dieta, stres, choroby układu pokarmowego, wiek i stan środowiska. Na część z nich nie mamy wpływu lub nasz wpływ jest niewielki, jednak stosowanie właściwej diety, która byłaby przyjazna dla zamieszkujących nas bakterii jest w naszym zasięgu i warto wprowadzić produkty, które będą ją wspierać i wyeliminować te, które jej szkodzą najbardziej.
Prebiotyki
Bakterie jelitowe żywią się przede wszystkim niestrawionymi resztkami pokarmowymi, które następnie przekształcają w korzystne lub niekorzystne dla człowieka związki. Pożądanym produktem bakteryjnym są kwasy tłuszczowe, które pozytywnie wpływają na trawienie składników odżywczych i poprawiają stan komórek jelita grubego, a produkowane są m.in. z tak zwanych prebiotyków, czyli składników żywności niestrawnych dla człowieka lecz przyswajalnych dla bakterii. Podstawowym prebiotykiem jest błonnik rozpuszczalny, czyli frakcja błonnika, która występuje głównie w warzywach, owocach, orzechach, nasionach roślin strączkowych, owsie i życie. Istnieją również produkty, które są skoncentrowanym źródłem najbardziej korzystnych dla zdrowia prebiotyków, czyli błonnika FOS (fruktooligosacharydy), takie jak cebula, szparagi, pszenica, banany, ziemniaki oraz miód i inuliny zawartej w cykorii, cebuli, czosnku, topinamburze, pomidorach, bananach i pszenicy. Warto, aby nasza dieta obfitowała w różnorodne źródła prebiotyków, dzięki czemu bez problemu dostarczymy różne ich rodzaje co jeszcze lepiej wspomoże mikroflorę.
Probiotyki
Duże znaczenie mają również produkty probiotyczne, czyli takie, które są źródłem żywych bakterii, mogących osiedlić się w układzie pokarmowym i naturalnie w nich występujących. Znaczna część zamieszkujących jelita drobnoustrojów, to bakterie kwasu mlekowego, czyli takie, które w toku swojego metabolizmu z dostępnych cukrów produkują korzystny dla układu pokarmowego kwas mlekowy. Ten sam typ bakterii wykorzystywany jest do produkcji kiszonek warzywnych, fermentowanych produktów mlecznych, zakwasów barszczu, niektórych surowych wędlin, itd. Niestety, ale nie każda bakteria kwasu mlekowego jest bakterią probiotyczną, dlatego w naturalnie fermentowanych produktach nigdy nie mamy pewności, czy te najkorzystniejsze się w nich znajdują. Duże straty żywych bakterii zachodzą również w żołądku, gdzie część korzystnych bakterii jest zabijana pod wpływem kwasu solnego. Jeśli chcemy dostarczać probiotyków z żywnością, najlepiej skupić się na produktach mlecznych, w których w procesie produkcji wykorzystano odpowiednie bakterie. Informacja o tym, że wykorzystano szczepy bakterii probiotycznych do produkcji jogurtu lub kefiru, powinna znajdować się na opakowaniu. Czy w takim razie zrezygnować z kiszonej kapusty lub ogórków? Oczywiście, że nie, ponieważ część bakterii wciąż może okazać się przydatna, a warzywa te są również świetnym źródłem witamin i składników mineralnych, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. A jeśli czujesz, że potrzebujesz większego wsparcia mikroflory albo niedawno stosowałeś antybiotyk, warto sięgnąć po dobrej jakości dostępne w aptekach probiotyki, które są źródłem korzystnych szczepów bakterii, a dzięki odpowiedniej konstrukcji kapsułek trafiają w dużej ilości prosto do jelit. Jest to najskuteczniejszy sposób ich dostarczania, który wykorzystywany jest nie tylko w czasie i po antybiotykoterapii, ale również w wielu chorobach dotykających jelita (np. w zespole jelita drażliwego), czy przy obniżeniu odporności. Przed rozpoczęciem probiotykoterapii warto jednak skonsultować się z lekarzem.
Lepiej uważać
Jelitom da się nie tylko pomóc, ale również można łatwo im zaszkodzić. Najbardziej destrukcyjne dla mikroflory są ostre zakażenia bakteryjne i antybiotykoterapia, jednak żywność również potrafi działać niekorzystnie. Przede wszystkim warto zmniejszyć ilość cukrów prostych w diecie, które gdy są spożywane w dużych porcjach, mogą przechodzić do jelita grubego, gdzie poddawane są niekorzystnej fermentacji wraz z produkcją gazów, odżywiając tym samym niekorzystne szczepy bakterii. Źródłem cukrów prostych są przede wszystkim słodycze, słodkie napoje, ciasta i inne produkty z dodanym cukrem. Równie ważne jest ograniczenie spożywania żywności wysokoprzetworzonej, która jest uboga w składniki odżywcze, szczególnie błonnik i bogata w tłuszcz, białko oraz cukry proste, przez co wyjaławia jelito z prozdrowotnych bakterii i wspiera rozwój niekorzystnych bakterii gnilnych. Unikać należy fast-foodów, pakowanych gotowych potraw, czipsów i innych słonych przekąsek.
Dieta korzystna dla jelit ma wiele wspólnego z klasycznymi założeniami tzw. “zdrowej diety”, co pokazuje, że właściwe odżywianie ma wpływ na cały organizm i że jej zasady są niezwykle uniwersalne. Wystarczy wprowadzić kilka zmian, aby poprawić swoje samopoczucie i zdrowie na lata. Jeśli jednak nie wiesz jak zabrać się do zmiany swoich nawyków, zapraszamy na konsultację dietetyczną w Krakowie, Miechowie, Proszowicach, Kalwarii Zebrzydowskiej i Iwanowicach lub do kontaktu on-line.
